Konuşma Nerede Başlar? Duyusal Gelişimle!

Çocuğun duyuları ve algıları ne kadar zengin olursa, çevresindeki dünyayı o kadar iyi anlayabilir ve bu bilgiyi konuşmayla ifade edebilir.

⭐️ Bir nesne ya da kavramın adı, çocuğun hafızasında yer edebilmesi için görmesi, duyması, denemesi ve dokunması gerekir. Beyinde bağlantılar kurmak ve bütünsel bir bakış açısı oluşturmanın tek yolu budur. Bu nedenle, çocuğun büyüdüğü ortamın, duyusal deneyimlerini zenginleştirmesi büyük önem taşır.

Duyuların etkileşimi, özellikle okul öncesi dönemde, duyu entegrasyonunu destekler.

Okul öncesi çocuklarda sıkça görülen gelişimsel bozuklukların çoğu, duyusal bütünleme sorunları ile ilişkilidir: dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB), otizm spektrum bozukluğu (ASD) ve işitme, konuşma ve algı bozuklukları.

☝️ Defektologlar, duyusal bozuklukları iyileştirirken beynin dış uyaranları işleme becerisini dengelemeyi amaçlar. Bu doğrultuda özel oyunlar ve ekipmanlar kullanılır.

👀 Görsel Algı: Nesnelerin renk, şekil, boyut ve mekansal düzenini anlamayı destekleyen oyunlar:

• Sıralama,

• Benzerlikleri bulma,

• Farklılıkları bulma,

• Görsel hafıza eğitimi (nesnelerin ortaya çıkması/kaybolması).

👂 İşitsel Algı: Farklı nitelikteki sesleri tanımaya yönelik oyunlar: hışırtı, gıcırtı, yüksek ve alçak sesler, fısıltı gibi sesleri ayırt etme.

Konuşma seslerinin algısını geliştirmek için, çocuğun bir ses sinyaline göre hareket etme ve eylemlerini ses sinyalleri ile ilişkilendirme becerilerini geliştiren didaktik oyunlar faydalıdır.

🤏 Dokunsal Hassasiyet: Dokunma, basınç hissi, sıcaklık gibi duyu deneyimleriyle nesne algısını geliştiren oyunlar:

• Hamurla modelleme,

• Parmakla çizim; pamuk, kağıt gibi farklı dokularla çalışma,

• Farklı boyut, şekil ve malzemelerden küçük nesneleri ayırma,

• Su, kum, taş gibi doğal malzemelerle oyunlar.

👃 Koku Algısı: Kokuları ve aromaları tanımaya, hoş ve nahoş, keskin ve yumuşak kokuları ayırt etmeye yönelik oyunlar.

👅 Tat Algısı: Tat tomurcuklarını uyaran oyunlar. Çocuğa farklı yiyeceklerden küçük parçalar vererek gözleri kapalı şekilde ne yediğini tahmin etmesi sağlanır.

🏃‍♀️ Propriyosepsiyon: Vücudu uzayda hissetme yetisini destekleyen aktiviteler:

• Salıncakta sallanmak,

• Dört ayak üzerinde sürünmek,

• Çapraz yürüyüş,

• Tek ayak üzerinde durmak,

• Engellere tırmanmak, tünellerden geçmek.

Bu duyusal aktiviteler, çocuğun dünyayı algılayışını zenginleştirir ve dil gelişimini destekler.